Feline Immunodeficiency virus retroroviruslerdendir. Feline Leukemia virus ( FeLV) ve Human Immunodeficiency virus (HIV, AIDS virusu) ile aynı familyadandır. İmmun sisteme ( bağışıklık sistemi ) zarar verir ve sonuç olarak kedi vücudu diğer enfeksiyonlarla baş edemez.
Retrovirusler tür spesifiktir. Bu ne demek ; Feline Retrovirus (örneğin FIV) sadece kedilerde hastalığa sebep olur, Human Retrovirus (örneğin AIDS) sadece insanlarda hastalığa sebep olur.
Retroviruslar zayıf virüslerdir. Morötesi ışık, sıcak ve deterjanlarla kolay etkisiz hale gelirler.
HASTALIK NASIL YAYILIR?
FIV, FeLV’de olduğu gibi uzun süreli kontak ile bulaşmaz. FIV salya ile yayılır ve ısırık yaraları ile bulaşır.
FIV’in yavrulara uterusta bulaşması ya da sütle bulaşması nadirdir. Eğer anne kedi virüsü çiftleşme ya da süt verme döneminde aldıysa bulaşma olur. Anne kedi hamilelik öncesi hastalığa yakalanmışsa hastalık yavrulara bulaşmayabilir.
Erkek kedilerde hastalığın görülme oranı dişilere oranla 2 kat fazladır. Serbest dolaşan kedilerin ısırık yarası alma ihtimali daha yüksektir. Dolayısıyla hastalığa yakalanma riskleri de yüksektir.
SEMPTOMLAR
FIV pozitif kediler spesifik olmayan belirtiler gösterebilirler : ilgisizlik, ateş, kilo kaybı, şişik lenf yumruları ( lenfodenopati ).
FIV hastalığının belirtileri FeLV hastalığının belirtileri ile çok benzerdir.
Ağız Enfeksiyonları :
FIV pozitif kedilerin % 30’unda FIV’le ilgili ağız enfeksiyonları oluşur. Yüze dokunulduğunda acır, yemek yemekte zorluk ya da yemeği reddetme durumu olur ve kötü bir ağız kokusu olur.
Solunum Yolu Hastalıkları :
FIV pozitif kedilerin % 50’sinde hapşırma ve burun akıntısıyla birlikte cereyan eden üst solunum yolu enfeksiyonları görülür. Bazı kedilerde öksürük ve güç solunuma bağlı pneumoni ( zatürre ) görülür.
Göz Hastalıkları :Üst solunum yolu hastalıklarının ilerlemesiyle kedilerde göz kızarması ve korneanın bulanıklaşması gibi belirtiler görülebilir. Bazen glaukoma (göz tansiyonu) görülebilir.
Sindirim Sistemi Hastalıkları :
FIV pozitif kedilerin % 10-20’sinde kronik ishal görülür.
Deri ve Kulak Enfeksiyonları :
Derinin ve kulağın yineleyen ya da kronik enfeksiyonları FIV’in ilk belirtileri olabilir. Bağışıklık sisteminin baskılanmasıyla paraziter ve bakteriyel enfeksiyonlarda artışa bağlı tüy dökülmesinde artış, kaşıntı ve deride püstüller görülür. Sağlıklı kedilerde görülmeyen demodex ve notoedrex uyuzları hasta kedilerde görülebilir. Kronik kulak uyuzu ve ringworm (mantar) rapor edilmiştir. Kronik apseler de gelişebilir.
Sinirsel Hastalıklar :
Huy değişimi, ev yaşantısı alışkanlıklarının değişimi görülebilir.
Lenfodenopati :
Abdomendeki ya da vücudun diğer bölümlerindeki lenf yumrularında büyüme görülür.
Anemi :
FIV pozitif kedilerin 1/3’ünde anemi görülür.
Tümör oluşumu :
FIV pozitif kedilerde ur oluşumu sağlıklı olanlara göre 5 kat daha fazladır. Ur oluşum mekanizması tam olarak açıklığa kavuşturulamamıştır.
TEŞHİS
Teşhiste laboratuar bulguları rol oynamaktadır.
TEDAVİFIV pozitif kediler uzun yıllar yaşayabilirler, tabii stresten kaçınmak gerekmektedir. Pozitif kedileri evde tutmak hem ona başka hastalıkların bulaşmasını önleyecek hem de hastalığın diğer kedilere bulaşmasını önleyecektir.
Veteriner hekiminiz gerekli tedaviyi seçecektir.
İnsanlar için HIV tedavisinde kullanılan birçok antiviral ilaç vardır fakat maalesef kediler için yoktur ve kediler için de insan ilaçları kullanılmaktadır. Bunun yanında antibiyotik tedavisi ( ikincil enfeksiyonları önlemek amaçlı ), serum tedavisi , iyi bakım ve besleme, gerekirse kemoterapi vs. uygulanabilir.
KORUMA VE KONTROL
Kontrol için kedilere test yapıp FIV pozitifleri diğerlerinden ayırmak
gerekmektedir. Tabi bulaşma riskini azaltmak için kedileri evde tutmak, dışarı çıkışlarını azaltmak da gerekmektedir.
Koruma için ise maalesef FIV hastalığının aşısı yoktur.
FELINE INFECTIOUS PERITONITIS ( FIP )
FIP kedilerin viral bir hastalığıdır ve vücudun birçok sistemini etkiler. Gittikçe kötüye giden ve genellikle ölümle son bulan bir hastalıktır.
Hastalığın sebebi Feline Corona Vırus’tur ( FCoV )
2 tipi vardır. Birincisi Feline Enteric Corona Vırus’tur ( FECV ) ve herhangi bir hastalığa sebep olmaz ya da çok hafif seyirli bir enfeksiyona sebep olur. İkinci virüs ise FIP hastalığına yol açan Feline Infectious Peritonitis Virus’tür ( FEPV )
HASTALIK NASIL YAYILIR?
Virüs enfekte kedinin salyasında ve dışkısında bulunur. Bu yüzden kediler arası kontak, dışkıya temas bulaşmanın en sık rastlanan sebepleridir.
Bununla beraber kontamine yemek ve su kapları yoluyla da bulaşma olur.
Plasenta yoluyla da geçiş olur.
Dış ortamda 3-7 hafta canlı kalabilir. 3 haftadan sonra enfekte etme gücü azalır. Evlerde kullanılan dezenfektanlara dayanıksızdır.
HASTALIĞIN GİDİŞATI
Kediler virüsle karşılaştıklarında 4 durum oluşabilir ve bütün bunlar kedinin yaşına, sağlık durumuna ve hücresel bağışıklığına bağlıdır.
1. Eğer kedinin hücresel bağışıklığı çok güçlü ise vücutta enfeksiyona karşı bir savaş başlar.
2. Eğer kedinin hücresel bağışıklığı kısmen güçlüyse virüs ölmez ama kontrol altında tutulur. Latent bir enfeksiyon gelişir ve eğer stres faktörleri ortaya çıkarsa ya da kedi başka bir hastalığa yakalanırsa latent enfeksiyon yeniden harekete geçer ve kedi FIP’e yakalanır.
3. Eğer kedinin hücresel bağışıklığı zayıfsa virüs yavaş yavaş çoğalmaya başlar FIPV baskın virüs olur ve FIP gelişir. Hastalığın bu formuna “kuru FIP” denir. Granulamoz denilen yumrular gelişir ve vücudun birçok bölgesinde bu yumrular ortaya çıkar.
4. Eğer kedinin hücresel bağışıklığı çok zayıfsa virüs kontrolsüz bir şekilde çoğalmaya başlar. Hastalığın bu formuna “ıslak FIP” denir ve göğüste çok miktarda sıvı toplanır. Abdomende kan keseleri oluşur.
Sonuç olarak zayıf bağışıklık sistemine sahip kediler ( yavru kediler, feline leukemia virus ile enfekte kediler ve yaşlı kediler ) hastalıktan daha kolay etkilenirler.
Özellikle genç kedilerde yüksek oranda gözükür. Kediler 4 ya da 6 haftalıkken enfekte olurlar. Belirtiler 3 ay ve 2 yaş arası görülür.
FIP hastası 8-18 aylık yavrularda çoğunlukla ölüm görülür.
TEDAVİTedavisi yoktur, kurtulma ihtimali çok nadirdir.
Destekleyici tedavi denenebilir.
KONTROL
Kontrol için aşılama gerekmektedir.
FELINE LEUKEMIA
Feline leukemia virusunun sebep olduğu bir hastalıktır. Kediler FeLV virusu ile enfekte olduklarından aylar, yıllar sonra bile belirti göstermeyebilirler ve bu hastalık kedilerde ölümlere yol açabilen çok ciddi bir hastalıktır.
FELINE LEUKEMIA VIRUSUNUN KARAKTERİSTİK ÖZELLİKLERİFeLV retrovirus familyasından bir virüstür. Feline Immunodeficiency
Virus ( FIV ) ve Human Immunodefiency Virus ( HIV ) ile aynı familyadandır.
Retroviruslar tür spesifiktirler. Bu ne demektir : Feline retrovirus sadece kedileri enfekte eder, human retrovirus sadece insanları enfekte eder.
Retroviruslar zayıftırlar; morötesi ışık, sıcak ve deterjanlarla kolay etkisiz hale gelirler.
FeLV NASIL BULAŞIRÖzellikle salyayla bulaşır. Bu yüzden bulaşma sebepleri çoğunlukla burun buruna temas, aynı kaptan yemek ve su içmektir. Daha az bir oranda gözyaşı, dışkı ve idrarda da bulunur.
Plasenta yoluyla ve emzirmeyle de bulaşır.
HASTALIĞIN GİDİŞATI
Kedi enfekte olduğunda, 2-4 hafta sonra, hastalığın akut fazında kan dolaşımında bol miktarda virüs bulunur. Bu durumda genellikle kedilerde herhangi bir belirti ya da hastalık gözlenmez. Eğer olursa belirtiler genellikle ateş, ilgisizlik ve şiş lenf yumruları ( lymphadenopati ) şeklindedir.
Yetişkin bir kedide FeLV görüldüğünde 4 olasılık vardır:
1. Yaklaşık % 30’unda enfeksiyon ortaya çıkmayacaktır.
2. % 30-35’i geçici bir enfeksiyon yaşar, 6 ay gibi bir sürede bütün virüsler ölür.
3. % 5-10’unda latent enfeksiyon gelişecektir. Bu durumda bütün virüsler ölmezler ama kontrol altında tutulurlar. Bu kediler hiçbir belirti göstermezler ve etrafa virüs saçmazlar. Ancak dişi kedilerde plasenta ve süt emzirme yoluyla bulaşma olur.
4. % 30’u inatçı bir enfeksiyona yakalanırlar. Bu kedilerde yeterli immun direnç gelişmemiştir ve genellikle enfeksiyonun 2.-3.yıllarında ölürler. Salyalarıyla yüksek miktarda virüsü etrafa bulaştırırlar.
Bu hastalıkta yaş önemli bir belirleyicidir. FeLV pozitif 8 haftalıktan küçük yavrularda inatçı bir viremi görülür ve akut fazda hastalık semptomları ortaya çıkar. 1-6 yaş arasında görülme ihtimali yüksektir. Erkek kedilerde görülme oranı dişilerden daha yüksektir. Bunun sebebi erkek kedilerin dişilerden daha çok dolaşması ve kavga etmesidir.
FeLV HANGİ HASTALIKLARA SEBEP OLUR
- İmmun Yetersizlik
- Anemi
- Üreme Sistemi Problemleri
- Sindirim Sistemi Hastalıkları
- Nörolojik Hastalıklar
- Lenfodenopati ( büyümüş lenf yumruları )
- Neoplasi
SEMPTOMLAR
Hastalığın klinik belirtileri değişkendir çünkü vücudun birçok sistemine etki etmektedir. İştah kaybı, ateş, kilo kaybı ve zayıflık ilk belirtilerdir.
TEŞHİS
Teşhiste serolojik testler kullanılmaktadır.
TEDAVİFeLV pozitif kediler yıllarca yaşayabilirler ama elbette stresten kaçınmak gerekmektedir. Ev içinde tutmak diğer kedilere bulaşmayı engelleyecektir.
Veteriner hekiminiz gerekli tedaviyi seçecektir. Serum verilmesi, iyi besleme, ikincil enfeksiyonlara karşı antibiyotik kullanımı, lenfosarcoma oluşumunda kemoterapi vs. denenebilir.
KORUMA VE KONTROL
Korunma için düzenli aşılama yeterli olacaktır. Bunun için 1. karma aşısı ve bunu takip eden 2 - 3 hafta içinde 2. karma aşısı ve her yıl tekrarı gerekmektedir.
Kontrol için kedinizin ev içinde daha fazla vakit geçirmesi, diğer kedilerle temasının azaltılması ve kısırlaştırma gerekmektedir.
PANLEUKOPENIA ( FELINE DISTEMPER)
Panleukopenia kedilerin şiddetli seyreden, bulaşma riski çok yüksek bir hastalığıdır.
FELINE PANLEUKOPENIA VIRUSUNUN KARAKTERİSTİK ÖZELLİKLERİ ( FPV )
Feline panleukopenia virusu köpekler parvovirusu ile çok benzerdir. Dış ortamda canlılığını yıllarca sürdürebilir ve birçok dezenfektandan etkilenmez. Doğada çok yaygındır ve neredeyse bütün kediler hayatlarının ilk yıllarında risk altındadırlar.
HASTALIK NASIL YAYILIR?
FPV’de bulaşma hassas kedinin, enfekte kedinin dışkı ve idrarıyla temasıyla olur. Enfekte kediler iyileşmelerinden 6 hafta sonra dahi idrar ve dışkılarıyla virüsü saçmaya devam ederler. FPV, enfekte kedinin dışkı ve idrarıyla bulaşmış yemek ve su kabı, giysiler, ayakkabılar ve ellerle de yayılır. Uterus yoluyla bulaşma da olur.
SEMPTOMLAR
Panleukopenia’nın semptomları köpek Distemper ( gençlik hastalığı ) ve köpek Parvovirus ( kanlı ishal ) ile benzerdir. Genç ve aşısız kedilerde çoğunlukla ölümlere sebep olur.
Genç kediler : Panleukopenia ile enfekte birçok yaşlı kedi semptom göstermez. Fakat genç ( 3-5 aylık ) ve aşısız kediler ciddi bir biçimde hastalanırlar. Hastalığın ortaya çıkışı oldukça anidir ve yüksek ateş, depresyon ve yemek yememe gibi belirtiler ortaya çıkar. Bu semptomlar çok ani ortaya çıkar ve birçok hasta sahibi kedilerinin zehirlendiğini düşünür. 3 ya da 4 gün sonra kusma ve dehidrasyon başlar. Başları su kaplarının içinde asılıdır ama su içmezler. İshal gelişebilir ve bazen kanlıdır.
Dehidrasyon gelişen kedilerde vücut ısısı düşebilir, bunu takiben zayıflama ve koma durumu ortaya çıkar. Birçok kedide viral enfeksiyonla birlikte bakteriyel enfeksiyonlar da gelişir.
5 günden daha fazla yaşayan kedi genellikle kurtulur. Ancak vücudun kendini tam olarak toparlayabilmesi için haftalar geçmesi gerekir.
Hamile kediler : Panleukopenia ile enfekte hamile kediler ya düşük yaparlar ya da ölü yavru doğururlar. Bazı durumlarda doğan yavrularda özellikle kafa bölgesinde inkoordinasyon ve titremeler görülür. Bunun sebebi virüsün beynin kas hareketlerini kontrol eden beyincik kısmının etkilenmesidir ve bu yavrular normal görünümdedirler.
Yavruların gözlerinde, retinalarında anormallikler de gözükebilir.
TEŞHİS
Veteriner hekiminiz gerekli muayenelerle teşhise gidecektir. Hastalığın FeLV, salmonellozis ve sindirim sistemi hastalıklarıyla ayrımı gerekmektir : Ateş, dehidrasyon, depresyon ve abdomen muayenesinde ağrı hissi vs..
Teşhiste kan ve dışkı testleri de kullanılmaktadır.
TEDAVİTedavide esas vücudu desteklemektir. Dehidrasyona karşı serum uygulamaları, kusma önleyiciler, bakteriyel enfeksiyonlara karşı antibiyotikler, B vitamini enjeksiyonları vs....
KORUNMA VE KONTROL
Korunma için aşı uygulaması yapılmalıdır.
Kontrol için ise yemek ve su kaplarının temizliğine dikkat etmek, aşısız yavruların başka kedilerle temasını engellemek gerekmektedir.
